Nguyên nhân trẻ bị tiêu chảy khi uống sữa

Uống sữa bị sôi bụng, đau bụng, tiêu chảy hoặc ăn những thực phẩm có sữa, các triệu chứng trên giảm nhanh chóng khi ngưng uống sữa. Đó là hiện tượng bất dung nạp đường Lactose.

Lý do trẻ không uống được sữa?

Lactose là một loại đường có nhiều trong sữa. Cơ thể không thể tự hấp thu đường lactose. Để cơ thể hấp thu được thì đường lactose cần phải được phân tách thành đường glucose và galactose trước nhờ men lactase. Vì thế, bất dung nạp đường Lactose thật ra do trong cơ thể thiếu men Lactase.

Nếu thiếu men lactase ở ruột non thì đường lactose không được phân tách và như vậy sẽ không được hấp thu vào máu mà bị tồn đọng ở ruột điều này dẫn đến những rối loạn tiêu hóa, gọi là bất dung nạp đường lactose. Đây là nguyên nhân làm cho con bạn không uống được sữa.

Nhiều người nhầm lẫn giữa không dung nạp đường lactose và dị ứng sữa bò. Bản chất của dị ứng sữa bò là do hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng với protein có trong sữa bò dẫn đến những rối loạn.

Sự thiếu hụt men lactase

Trong các loại động vật có vú, lượng men Lactase sẽ giảm dần sau thời thơ ấu, chỉ có con người lượng Lactase vẫn giữ nguyên trong suốt cuộc đời. Tuy nhiên, với những người không hợp với Lactose thì lượng Lactase có thể giảm từ lúc 2 tuổi, hay cũng có những người giảm lượng Lactase ở bất cứ lứa tuổi nào.Lượng Lactase thuyên giảm trong thời gian bao lâu tùy thuộc vào yếu tố di truyền. Và cũng có người bị thuyên giảm lượng Lactase do những bệnh tật hay những cuộc giải phẫu hoặc những thuốc men gây nên hay những người nghiện rượu, hoặc do tiêu chảy cấp tính.

Nguyên nhân của hiện tượng bất dung nạp đường lactose?

Do di truyền:

Thiếu hụt men lactase nguyên phát: là bệnh lý di truyền gây thiếu hụt men lactase. Triệu chứng uống sữa bị đau bụng có thể xuất hiện ở bất kỳ lứa tuổi nào tuy nhiên ít khi xuất hiện trước 6 tuổi.

Thiếu men lactase bẩm sinh: Gây thiếu hụt hoàn toàn men lactase từ ngay sau sinh. Triệu chứng xuất hiện ngay từ khi bé được cho ăn sữa.

Bất dung nạp Lactose có thể do di truyền, do tuổi tác hoặc do rối loạn tiêu hóa

Thiếu lactase thứ phát: xảy ra khi những tế bào niêm mạc ở phần trên của ruột non (là những tế bào sản xuất ra men lactase) bị tổn thương. Hiện tượng trên hay gặp ở trẻ em và thường xảy ra sau khi bị tiêu chảy, viêm dạ dày ruột hoặc có thể xảy ra do hóa trị liệu.

Chưa hoàn thiện khả năng sản xuất men lactase: Sau khi được sinh ra trẻ cần một khoảng thời gian để có thể sinh ra một lượng đủ men lactase. Trẻ đẻ non thường có lượng lactase thấp dẫn đến thiếu hụt men lactase tạm thời. Hiện tượng trên sẽ hết khi trẻ lớn dần lên.

Triệu chứng của bất dung nạp đường lactose?

Triệu chứng thường xuất hiện sau khi uống sữa bị sôi bụng hoặc ăn sản phẩm sữa vài giờ bao gồm những biểu hiện như là: đầy bụng, chướng bụng, buồn nôn, ợ hơi. Ỉa chảy cũng hay gặp và thường có cảm giác ngứa khó chịu vùng hậu môn.

Mức độ nặng phụ thuộc vào lượng lactose đưa vào cơ thể. Rất nhiều người không dung nạp đường lactose nhưng vẫn có thể ăn một lượng nhỏ đường lactose mà không gây triệu chứng. Thường thì càng ăn nhiều đường lactose thì triệu chứng xuất hiện càng rõ.

Trẻ nhỏ bị bất dung nạp lactose thường có nôn, đầy hơi, chán ăn, quấy khóc, ỉa chảy, mất nước, hậu môn đỏ, phân chua, uống sữa bị sôi bụng.

Điều trị bất dung nạp lactose như thế nào?

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ mắc chứng không dung nạp lactose nguyên phát:  Điều trị có thể cho trẻ làm quen dần bằng cách sử dụng liên tục với một lượng nhỏ và tăng dần sữa và sản phẩm sữa.

Tuy nhiên, sữa là nguồn thực phẩm giàu dưỡng chất và nhiều khoáng chất như canxi và vitamin D, cần thiết cho sức khoẻ của trẻ em và cả người trưởng thành, đặc biệt tốt cho xương.

Hiện nay, có nhiều giải pháp bổ sung dinh dưỡng từ sữa cho những người không dung nạp được đường lactose. Một số công ty sữa lớn, uy tín như Vinamilk vừa qua cũng đã giới thiệu sản phẩm dành riêng cho những người không dung nạp được đường lactose. Sữa không đường lactose – sữa tiệt trùng Flex được sản xuất với công nghệ lên men tiên tiếnã thuỷ phân hoàn toàn đường lactose thành glucose và galactose, giúp cơ thể dễ dàng hấp thụ. Ngoài ra, với thành phần chứa hàm lượng canxi, vitamin D cao, giúp cho phát triển chiều cao và cho xương chắc khỏe. Như vậy, với sản phẩm sữa tiệt trùng Flex – sữa không đường Lactose, người tiêu dùng hoàn toàn có thể yên tâm uống sữa để bổ sung đầy đủ các dưỡng chất quan trọng cho cơ thể mà không lo các vấn đề về tiêu hóa.

Đọc thêm

Dưỡng chất đầy đủ trong suốt thai kỳ

Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng các loại vi chất, vitamin trong thời kì mang bầu là hết sức quan trọng với sự phát triển của thai nhi và sức khỏe của bà bầu. Tuy nhiên không phải bất kỳ thời điểm nào cũng có thể ăn thực phẩm giống nhau.

Những đòi hỏi về lượng dinh dưỡng cũng cấp cho bà bầu cao hơn người bình thường rất nhiều lần. Từng thời điểm, từng tháng mang thai, bà bầu nên biết mình thiếu và cần bổ sung gì cho cơ thể và tìm được chế độ ăn an toàn, phù hợp nhất.

Tháng đầu: Tháng đầu của kỳ mang thai có nhiều người không biết rằng mình đã mang bầu. Với những người mẹ khỏe mạnh thì thời kì này chưa cần ăn quá nhiều. Hơn nữa, thai nhi còn nhỏ nên những đòi hỏi về chất dinh dưỡng không quá mạnh mẽ, quá nhiều. Còn người mẹ gầy yếu, sức khỏe kém thì cần bổ sung dinh dưỡng liên tục để tăng cân chuẩn bị cho thai nhi thời gian sau này.

Trong tháng đầu mang thai nên ăn loại thực phẩm có chứa protein, sắt như thịt bò, thịt lợn, cá…  Nên ăn những thức ăn được ninh nhừ, dùng nhiều bột lúa mạch. Với các loại thức ăn phụ thì nên ăn các loại hoa quả để bổ sung vitamin…Không ăn những thức ăn hôi, tanh, cay.

Tháng thứ 2: Thời gian này cơ thể người mẹ bắt đầu có những thay đổi, tình trạng ốm nghén cũng bắt đầu kèm với những dấu hiệu đau đầu, chóng mặt, nôn… nên hầu như không ăn được nhiều.

Tuy vậy bà bầu nên ăn các loại thức ăn dễ tiêu hóa như: bánh mỳ, cháo, nước hoa quả, mật ong… Để tránh buồn nôn nên ăn ít một nhưng ăn làm nhiều bữa, 6-8 bữa nhỏ mỗi ngày. Uống những đồ uống mát, nên ăn ít dầu mỡ, uống một lượng canh thích hợp.

Tháng thứ 3: Tháng này vẫn trong thời kỳ ốm nghén tuy nhiên em bé bắt đầu lớn nhanh và đòi hỏi dinh dưỡng nhiều hơn từ mẹ vì thế thức ăn thích hợp sẽ là các món canh gà; canh cá và ăn nhiều các loại thịt, cá, trứng và các loại đậu.

Tháng thứ 4: Thời điểm này tình trạng ốm nghén đã giảm. Thai phụ bổ sung nhiều dạng thức ăn giàu dinh dưỡng và có tác dụng điều hòa thai nhi giúp thai ổn định.

Đặc biệt nên ăn những loại thức ăn có chứa nhiều vitamin A, B1, B2, B6, B9, PP, B12, C, D, E. Ăn nhiều thức ăn có chứa protein phong phú như: thịt nạc, cá, sữa, trứng gà, các sản phẩm chế biến từ đậu. Bổ sung sắt tạo máu cho cơ thể. Không nên ăn những loại thức ăn chứa các chất kích thích như: rượu, bia… và không hút thuốc lá

Tháng thứ 5: Ở tháng thứ 5, chiều dài của thai nhi khoảng 14 – 16cm, trọng lượng khoảng 240 – 260g. Lúc này, đầu của bé bằng khoảng 1/3 chiều dài của thân; mũi và miệng dần dần rõ rệt; tóc, móng tay bắt dầu mọc. Thai nhi phát triển rất nhanh, vì thế cần có đủ nhiệt lượng, protein và vitamin.

 

Lúc này, người mẹ cần cố gắng hấp thu các chất này từ cá, thịt, trứng và chế phẩm từ đậu; rau có màu xanh, vàng; gan động vật…

Thức ăn hàng ngày cho thai phụ tháng thứ năm cần đảm bảo: 1,5mg canxi, 3300 đơn vị vitaminA, 6mg betacerofen, 100g vitaminC.

Tuy nhiên ở tháng này, não của thai nhi bắt đầu phát triển nhanh, vì thế  thai phụ không nên ăn quá nhiều thịt vì sẽ không tốt cho sự phát triển của não thai nhi. Ăn nhiều thịt sẽ khiến cơ thể có nhiều axít, làm cho não của thai nhi không linh hoạt; ăn quá nhiều đường trắng không có lợi cho việc phát triển tế bào ở đại não.

Mang thai tháng thứ 6: Chế độ ăn tháng 6 không khác quá nhiều so với tháng 5. Thai phụ cần ăn nhiều thực phẩm có chứa hàm lượng sắt nhiều như: thịt động vật, gan, thịt nạc, các loại cá, các loại đậu, các loại rau củ quả…

Bổ sung canxi, phốt pho, I-ốt, kẽm trong rong biển, tảo đỏ, sứa, đậu tương, đậu phụ, rau cải, mộc nhĩ đen, lạc, trứng gà, lòng đỏ trứng, xương đầu động vật, thịt nạc, gan động vật cùng các loại cá, tép moi, trai biển…

Ở tháng thứ 6, bà bầu nên chia thành 4 – 5 bữa ăn trên ngày,\mỗi lần ăn không nên ăn quá no, giúp cho việc hấp thụ dinh dưỡng trong cơ thể dễ dàng hơn và bụng không phải mang theo lượng thức ăn quá lớn gây mệt nhọc.

Tháng thứ 7: Tháng thứ 7 bào thai có trọng lượng khoảng 1,1kg: tăng gấp 10 lần so với tuần thứ 11; chiều dài đạt khoảng 39cm.

Bà bầu nên giảm những đồ ăn vặt ít dinh dưỡng như chocolate, bánh ngọt, bánh quy, nói chung là đồ ăn ngọt; tăng cường rau xanh và quả tươi. Nên ăn nhiều cá: cá hồi, cá ngừ hay cá thu vì có chứa nhiều axit béo omega 3 giúp phát triển bộ não thai nhi

Tháng thứ 8: Thời điểm này đã đến gần ngày sinh, thai phụ thường tăng cân nhanh vì thế ăn uống thanh đạm là tiêu chuẩn cho người mẹ mang thai ở thời điểm cuối này. Do dạ dày bị áp chế, nên mỗi lần ăn nên có mức độ và chia thành nhiều bữa nhỏ.

Nên ăn nhiều các thức ăn thanh đạm: Dùng dầu thực vật để chế biến thức ăn, ăn ít các món ăn chính, ăn nhiều các món ăn phụ như rau, hoa quả, các chế phẩm sữa.

Uống thật nhiều nước khi mang thai, đặc biệt là trong nhũng tháng cuối thai kỳ sẽ giúp bạn có đủ lượng nước ối cần thiết, làm giảm nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu, không bị táo bón và cơ thể luôn giữ được nước.

Tháng thứ 9 và 10 ngày cuối

Ở tháng thứ 9 chiều dài của thai nhi tính từ đầu đến chân đạt khoảng 44-46cm, nặng khoảng 2,6-2,75kg lớp mỡ dưới da bé đã hoàn chỉnh nên cơ thể bé trở nên trọn trịa. Lớp lông máu ở mặt, ngực, bụng, tay chân của trẻ dần thưa đi, da hồng hào vào có động bóng, móng tay của bé mọc dài ra. Thời kỳ này trẻ thường xuyên đòi hỏi nhiều dinh dưỡng từ người mẹ nên việc ăn uống cũng không được qua loa.

Thai phụ nên ăn đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết và uống thêm sữa để bổ sung canxi cho trẻ và tránh thiếu canxi gây loãng xương ở bản thân.

Bên cạnh đó thai phụ còn cần một cơ thể khỏe mạnh cho thời điểm sinh nở sắp tới, tăng khả năng hồi phục do tiêu hao thể lực, mất máu khi sinh, cho con bú. Do vậy những thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao như sữa, thịt nạc các loại cá cũng không thể bỏ qua.

 

Thai phụ nên tăng cường các loại thức ăn khác nhau như bột mì, gạo, ngũ cốc thô, đậu nành và các sản phẩm từ đậu.  Nên tăng cường ăn rau để chống táo bón và sử dụng nhiều thực phẩm ít muối để tránh bị phù nề.

 

Ngọc Anh

Đọc thêm

Dị ứng sữa bò là gì? Tại sao trẻ lại bị dị ứng?

Trước tiên cần phải phân biệt với tình trạng bất dung nạp Lactose, là một tình trạng hoàn toàn khác với tình trạng dị ứng sữa bò. Bất dung nạp Lactose xảy ra khi cơ thể mất khả năng tiêu hóa đường Lactose, một loại đường có trong sữa. Còn dị ứng với sữa bò là tình trạng hệ miễn dịch trong cơ thể của trẻ “tấn công” một cách bất thường những thành phần protein đã được định lượng một cách chuẩn mực trong thành phần của sữa dành cho trẻ, gây ra phản ứng dị ứng.

Theo các thống kê cho thấy, có từ 1-7,5% trẻ nhỏ bị dị ứng với các protein chứa trong sữa bò. Khi bị dị ứng với sữa bò, việc đầu tiên các thầy thuốc thường khuyến cáo cha mẹ là cho trẻ chuyển sang uống sữa đậu nành thay cho sữa bò, tuy nhiên lại có khá nhiều trẻ bị dị ứng sữa bò cũng bị dị ứng với các protein trong thành phần của sữa đậu nành.

Cho đến nay, mặc dù đã có rất nhiều công trình nghiên cứu khác nhau về lĩnh vực miễn dịch học ở nhiều quốc gia trên thế giới, nhưng các nhà nghiên cứu vẫn chưa hiểu rõ hoàn toàn nguyên nhân gây ra dị ứng thực phẩm nói chung và dị ứng sữa bò nói riêng, cũng như tại sao lại có một số trẻ bị dị ứng còn một số trẻ khác lại không? Nhưng người ta tin rằng, nguyên nhân gây ra dị ứng sữa bò là do sự kết hợp giữa những yếu tố về di truyền học và việc cho trẻ bú sữa bò hay sữa đậu nành quá sớm. Một số nghiên cứu đã cho thấy những trẻ được bú sữa mẹ sẽ ít bị nguy cơ dị ứng hơn so với những trẻ chỉ bú sữa bò hay sữa đậu nành. Tuy nhiên, để có được những giải đáp một cách thấu đáo, cần có nhiều nghiên cứu chuyên sâu hơn nữa.

Những biểu hiện của tình trạng dị ứng sữa

Những triệu chứng của tình trạng dị ứng sữa bò nói chung thường xuất hiện trong vòng 6 tháng tuổi đầu tiên và sẽ thuộc 1 trong 2 kiểu biểu hiện: Phản ứng dị ứng nhanh hoặc chậm. Trong đó biểu hiện phản ứng dị ứng chậm là thể lâm sàng thường gặp.

Kiểu biểu hiện phản ứng dị ứng nhanh thường xảy ra đột ngột với các biểu hiện như: ói mửa, thở khò khè, nổi ban đỏ, mặt sưng phù, hay nặng hơn là phản ứng phản vệ toàn thân. Có những trẻ nhạy cảm với sữa đến mức chỉ dùng khăn có dính sữa lau miệng hay uống chung ly của trẻ khác có dính ít sữa còn sót lại cũng gây nên phản ứng dị ứng.

Biểu hiện phản ứng dị ứng chậm thường nhẹ, không rõ ràng. Những triệu chứng gợi ý tình trạng dị ứng có thể là: trẻ bứt rứt khó chịu, quấy khóc thường xuyên, ói mửa, đau bụng, đi cầu phân lỏng (có thể có ít máu trong phân), chậm tăng cân và tăng trưởng không đạt mức bình thường. Thể lâm sàng này thường khó chẩn đoán vì những biểu hiện triệu chứng trên cũng có thể gặp trong nhiều bệnh lý khác. Hầu hết trẻ em ở thể bệnh này sẽ hết tình trạng bất dung nạp với sữa vào lúc 2 tuổi.

Cần phân biệt những triệu chứng của bất dung nạp Lactose với dị ứng sữa bò. Bất dung nạp Lactose thường có biểu hiện triệu chứng là: chướng bụng, đầy hơi, đau bụng và tiêu chảy do không tiêu hóa được đường Lactose có trong thành phần sữa.

Trẻ dị ứng sữa bò : Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa dị ứng sữa bò các bà mẹ nên biết – phần 3

Chẩn đoán bệnh ra sao?

- Nếu những triệu chứng xảy ra rõ ràng, nhất là ở thể phản ứng dị ứng nhanh, việc chẩn đoán thường không khó, nhưng nếu là thể phản ứng dị ứng chậm thì khó hơn vì có thể nhầm với những bệnh lý khác.

- Tình trạng bứt rứt khó chịu và quấy khóc ở trẻ là biểu hiện bình thường, bất kỳ trẻ nào cũng có thể có, nhưng nếu xảy ra quá nhiều thì có thể có một sự bất thường nào đó. Vì không thể chắc được đây là những quấy rối bình thường của trẻ hay là bệnh lý, và có phải do dị ứng sữa bò hay do một tình trạng nào khác hay không? Do đó tốt nhất nên đưa trẻ đi khám bác sĩ để có được chẩn đoán chính xác. Tại phòng khám, để xác định chẩn đoán, các bác sĩ sẽ thăm hỏi kỹ lưỡng về tiền sử dị ứng của gia đình bạn, khám bệnh, đồng thời sẽ làm những xét nghiệm đặc hiệu cho trẻ.

- Xét nghiệm phân có thể giúp xác định nguyên nhân gây ra các triệu chứng. Phân của trẻ bị dị ứng sữa bò thường có lẫn máu. Trong khi đó phân của trẻ bị bất dung nạp Lactose lại có tính acid và chứa thành phần đường không tiêu hóa được.

- Xét nghiệm thử phản ứng dị ứng trên da được thực hiện bằng cách tiêm một ít protein có trong sữa bò vào dưới da để tạo ra phản ứng miễn dịch. Nếu có dị ứng thì sẽ thấy nổi một đốm đỏ, cứng ở chỗ tiêm mà thông thường hay được gọi là nổi mề đay. Tuy nhiên, test này vẫn chưa phải là đặc hiệu hoàn toàn vì có rất nhiều trẻ nhỏ bị dị ứng với sữa bò vẫn cho kết quả âm tính, và nhiều trẻ lớn hơn không bị dị ứng sữa lại cho kết quả dương tính.

Đọc thêm

Những dấu hiệu thường thấy ở trẻ dị ứng sữa

Dị ứng sữa ở trẻ cần được phát hiện sớm, vì nếu không rất dễ dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng.  Mỗi năm có hơn 100.000 bé bị bị ứng sữa, gây nên các vấn đề về tiêu hóa, về da và thường khó nhận ra. Theo bác sĩ John Moissidis, thành viên của Hội đồng chống dị ứng ở trẻ em tại Bệnh viện Hen suyễn Dị ứng thì  “Những bé bị dị ứng sữa không thể xử lý các chuỗi protein phức tạp trong sữa công thức có các thành phần chính như trong sữa mẹ. Và cũng có nhiều trẻ dị ứng với cả sữa công thức đậu nành.” Sau đây là những dấu hiệu cho thấy có thể bé đang bị dị ứng sữa:

1. Tiêu chảy

Tiêu chảy rất thường gặp ở trẻ sơ sinh nhưng nếu tiêu chảy kéo dài ( trung bình bé đi ị 2-4 làn/ngày và kéo dài trong hơn 5-7 ngày) và trong phân có máu thì đó là đáu hiệu bị dị ứng sữa nghiêm trọng. Ở một số bé gặp hiện tượng uống sữa bị sôi bụng, đau bụng cũng là dấu hiệu của bất dung nạp lactose trong sữa.

2. Nôn mửa

Trẻ nhỏ thường hay bị nôn trớ nhưng nôn trớ nhiều lần và nôn cả những khi chưa được bú mẹ thì bạn nên cho bé đi khám bác sĩ. Những triệu chứng của trào ngược dạ dày thực quản như nôn trớ cũng có thể là dấu hiệu bé bị dị ứng sữa.

3. Phát ban

Có rất nhiều nguyên nhân khiến bé bị phát ban da như eczema chẳng hạn. Dị ứng sữa cũng là một trong những nguyên nhân đó, đặc biệt là khi vết phát ban xảy ra đi kèm cùng với những triệu chứng khác.

4. Cáu gắt

Trẻ nhỏ thì tất nhiên sẽ rất hay quấy khóc nhưng nếu quấy khóc liên tục và không nín trong một thời gian dài thì đó là dấu hiệu bất thường.

5. Cân năng giảm hoặc không tăng cân

Hầu hết trẻ sơ sinh sẽ tăng gấp đôi cân nặng khi được 6 tháng tuổi và tăng gấp 3 khi được 12 tháng tuổi. Nhưng khi bé không nhận được đầy đủ chất dinh dưỡng mà bé cần do tiêu chảy và nôn mửa quá nhiều thì tất nhiên bé sẽ rất chậm lớn.

6. Xì hơi

Tất cả các bé sơ sinh đều ‘xì hơi’. Nhưng ‘xì hơi’ đi kèm cùng với một vài triệu chứng như trên thì có thể bé đang bị dị ứng sữa.

7. Gặp vấn đề ở hệ thống hô hấp

Cảm lạnh thường hay xảy ra với trẻ sơ sinh nhưng cảm lạnh cùng với triệu chứng thở khò khè, khó thở kèm theo dịch nhầy trong mũi và cổ họng lại là một dấu hiệu bất thường. Những triệu chứng này có thể là do cơ thể bé đang phản ứng lại với protein sữa.

8. Chậm lớn

Trẻ bị dị ứng sữa thường thiếu nguồn dinh dưỡng hợp lý do mất nước, giảm sự ngon miệng và thiếu năng lượng.

Triệu chứng của dị ứng sữa bò nói chung thường xuất hiện trong vòng 6 tháng tuổi và thuộc 1 trong 2 kiểu phản ứng: nhanh hoặc chậm.

- Kiểu phản ứng dị ứng nhanh thường xảy ra đột ngột với các biểu hiện như ói mửa, thở khò khè, nổi ban đỏ, mặt sưng phù. Nặng hơn là phản ứng phản vệ toàn thân.

 

- Biểu hiện của phản ứng dị ứng chậm thường nhẹ hơn hoặc không rõ ràng như trẻ bứt rứt khó chịu, quấy khóc thường xuyên, ói mửa, đau bụng, đi cầu phân lỏng (có thể dính ít máu), chậm tăng cân và tăng trưởng không đạt mức bình thường. Những triệu chứng này thường khó chẩn đoán vì rất giống với biểu hiện của nhiều bệnh lý khác. Hầu hết trẻ ở thể này sẽ qua tình trạng bất dung nạp sữa lúc 2 tuổi.

Cần phân biệt triệu chứng dị ứng sữa bò với sự bất dung nạp Lactose, trong đó trẻ thường bị chướng bụng, đầy hơi, đau bụng và tiêu chảy do không tiêu hóa được đường Lactose trong sữa.

Lactose là một dạng đường có trong sữa bò và những sản phẩm từ sữa (kể cả sữa mẹ).

Không dung nạp được đường lactose có nghĩa là cơ thể không sản xuất ra đủ lactase – một enzym cần thiết để tiêu hóa lactose.

Để chẩn đoán bệnh chính xác cần:

- Xét nghiệm phân. Phân của trẻ bị dị ứng sữa bò thường có lẫn máu, trong khi phân của trẻ bị bất dung nạp Lactose lại có tính axit và chứa thành phần đường không tiêu hóa được.

- Xét nghiệm thử phản ứng dị ứng trên da. Nếu thấy nổi một đốm đỏ và cứng ở chỗ tiêm thì có phản ứng. Tuy nhiên, test này chưa phải là đặc hiệu vì nhiều trẻ nhỏ bị dị ứng với sữa bò vẫn cho kết quả âm tính, trong khi nhiều em lớn hơn không bị dị ứng lại cho kết quả dương tính.

 

Nguyên tắc điều trị dị ứng sữa bò chủ yếu là:

Tránh tác nhân gây dị ứng và thay đổi lối sống: Nếu trẻ bị dị ứng thuộc kiểu phản ứng nhanh, cần chuyển sang dùng sữa đậu nành. Nếu không có hiệu quả thì tiếp tục chuyển sang những loại thực phẩm có thành phần protein ít gây phản ứng dị ứng như sữa gạo, sữa hạnh nhân và những sản phẩm ghi nhãn là Non-dairy hay Pareve. Thời gian sử dụng các sản phẩm thay thế kéo dài từ 2 đến 12 tháng, sau đó cho trẻ dùng lại sữa bò để kiểm tra sự dung nạp. Nếu vẫn còn dị ứng thì tiếp tục dùng lại sản phẩm thay thế và cứ 3-6 tháng lại kiểm tra một lần.

Ngoài ra, có thể chuyển sang bú mẹ nếu trẻ còn nhỏ và mẹ còn sữa, tuy nhiên chế độ ăn của mẹ cần loại bỏ những thực phẩm chứa sữa, do các protein trong sữa bò có thể đi qua sữa mẹ.

Đọc thêm

Hiện tượng dị ứng thực phẩm ở trẻ 1 tuổi

Rối loạn tiêu hoá, hăm và mẩn ngứa, chậm tăng cân là những dấu hiệu cho thấy con bạn không hợp (không dung nạp) với một số loại thực phẩm nào đó, nặng hơn là dị ứng thực phẩm – vấn đề mà đến cả người lớn chúng ta cũng rất khổ sở khi mắc phải.

Trẻ nhỏ cũng bị dị ứng thực phẩm?

Từ khi ra đời, bé Huy hầu như lúc nào cũng bị nổi mẩn đỏ trên da khiến bé ngứa ngáy và cố cào xước da đến mức chảy máu. Khi được mẹ cho bú sữa công thức lần đầu lúc 3 tháng tuổi, bé nôn trớ dữ dội và thở khó khăn. Huy được chẩn đoán dị ứng với sữa bò – vấn đề vốn ít gặp ở các bé bú mẹ mà chủ yếu là ở các bé bú sữa công thức. Sau khi được chỉ định chuyển sang loại sữa đặc biệt cho trẻ dị ứng đạm sữa, các triệu chứng trên đã dần biến mất.

Trường hợp như của bé Huy khá nghiêm trọng, nhưng không hiếm các bé phản ứng xấu với những gì bé ăn vào (hoặc những gì mẹ ăn vào nếu bé đang bú sữa mẹ hoàn toàn). Và các vấn đề liên quan đến tiêu hoá và dị ứng thực phẩm là một trong những mối lo phổ biến nhất của các bậc cha mẹ có con nhỏ.

Những “thủ phạm” thường gặp

Nếu con bạn thường xuyên gặp vấn đề về dạ dày (xì hơi, đau bụng, trướng bụng, tiêu chảy, gồng cứng hay nôn trớ, hay uống sữa bị sôi bụng) sau khi ăn một loại thực phẩm nào đó, bé có thể bị bất dung nạp thực phẩm – nghĩa là hệ tiêu hoá của bé không thể xử lý được loại thực phẩm này một cách bình thường. Khoảng 15% trẻ dưới 12 tháng tuổi gặp phải một loại bất dung nạp nào đó, và ở các mức độ rất khác nhau. Một số trẻ phải cần một lượng khá nhiều của một loại thực phẩm nào đó mới có thể gây nên phản ứng bất dung nạp, nhưng có bé chỉ cần một chút thức ăn này thôi cũng đã phải “lĩnh đủ” rồi. Một số bé chỉ gặp vấn đề này trong vài ngày, một số khác phải sống chung với nó lâu dài hơn.

Sữa bò

Sữa bò là loại thực phẩm khó dung nạp phổ biến nhất. Có đến 7% trẻ sơ sinh gặp khó khăn trong việc tiêu hoá các loại đạm sữa. Nhiều phụ huynh nhầm lẫn tình trạng này với bất dung nạp đường lactose – tức cơ thể không có khả năng tiêu hoá đạm lactose trong sữa, vốn phổ biến ở trẻ lớn hơn và người trưởng thành. Tình trạng bất dung nạp lactose hiếm gặp ở trẻ sơ sinh, đôi khi là hiện tượng đi kèm tạm thời sau khi bé bị nhiễm khuẩn đường ruột và sẽ biến mất sau đó.

ThS.BS Lê Thị Hải, Giám đốc Trung tâm Khám tư vấn dinh dưỡng cho biết, tình trạng uống sữa bị sôi bụng như vậy là bé đã mắc chứng bất dung nạp lactose trong sữa. Do cơ thể thiếu lactose là một loại enzym giúp tiêu hóa đường lactose trong sữa nên khi ăn sữa bò (kể cả sữa không đường) cháu sẽ có các triệu chứng như buồn nôn, tiêu chảy, trướng bụng, đầy hơi, thậm chí có thể nổi ban trên da.

Nếu con bạn tỏ ra khó chịu ở bụng hoặc quấy khóc sau bữa bú, hãy nói chuyện với bác sĩ của bé, bác sĩ sẽ xác định liệu bé có bị bất dung nạp thực phẩm hay đang gặp một vấn đề nào khác. Có khá nhiều vấn đề khác nhau có cùng biểu hiện như trên. Nếu bé gặp vấn đề khi bú sữa công thức, nguyên nhân thường gặp có thể là do cách pha sữa không đúng tỉ lệ, nhiệt độ nước, chất lượng nước… Nếu bé sơ sinh đang bú mẹ hoàn toàn, bác sĩ sẽ xem xét chế độ ăn của mẹ liệu có chứa những thực phẩm dễ sinh khí thừa hay không. Ngoài ra, cho bé bú quá nhu cầu cần thiết cũng sẽ gây ra các triệu chứng khó chịu tương tự.

Bắt đầu ăn dặm

Khi bé của bạn bắt đầu ăn dặm, bé có thể bất dung nạp thức ăn rõ ràng và nhiều hơn. Một số bé gặp khó khăn khi phải tiêu hoá gluten – loại protein có trong ngũ cốc như lúa mì và lúa mạch. Bạn sẽ không phát hiện được điều này đến khi bé được 6-9 tháng tuổi và bắt đầu ăn nhiều ngũ cốc hơn. (Bệnh celiac – một thể mẫn cảm nghiêm trọng với gluten thường sẽ không thể hiện cho đến khi bé lớn hơn.) Một số bé còn không dung nạp được đường trái cây fructose và đường mía sucrose, nhưng khá hiếm.

Làm thế nào xác định đúng thủ phạm gây dị ứng cho bé?

Bác sĩ có thể đề nghị bạn loại bỏ một loại thực phẩm trong một thời gian để xác định thủ phạm gây phản ứng cho bé. Ngay cả nếu bé bất dung nạp một loại thực phẩm nào đó, điều đó cũng không có nghĩa là bé sẽ không bao giờ được ăn nó nữa. Chẳng hạn nếu phụ huynh cho biết bé thường quấy khóc và bị xì hơi sau khi ăn bí đỏ, bác sĩ có thể đề nghị bạn nên cho bé thử ăn lại sau đó 8 tuần. Khi đó, đa số các trường hợp đã tự thích nghi được và bé sẽ không gặp vấn đề gì với món ăn này nữa.

Những vấn đề nghiêm trọng hơn

Khoảng 6% các bé bị dị ứng thực phẩm điển hình, tức là khi bé ăn một loại thực phẩm nào đó, hệ miễn dịch của bé sẽ phản ứng quá mức tạo nên các kháng thể dị ứng đối với loại thực phẩm đó. Khi bé ăn lại chúng, bé sẽ nhanh chóng phát triệu chứng dị ứng điển hình như ngứa, nổi mẩn, nôn trớ, tiêu chảy, và / hoặc khó thở. Các loại thực phẩm thường gây phản ứng dị ứng ở trẻ nhỏ gồm: sữa bò, trứng, các loại hạt, đậu phộng, lúa mì, đậu nành, cá và các loài nhuyễn thể có vỏ (tôm, cua, sò, ốc). Bé được tiếp xúc với các thực phẩm này từ trước khi bắt đầu tập ăn; nếu bạn ăn bánh mì bơ đậu phộng, bé có thể tiếp xúc với nó qua sữa mẹ hoặc ngay từ làn da của bạn. Chính vì vậy, dị ứng thực phẩm đôi khi thể hiện rất sớm từ khi bé vẫn còn đang hoàn toàn bú mẹ.

Dấu hiệu của dị ứng

Một trong những dấu hiệu đầu tiên của dị ứng thực phẩm có thể là bệnh chàm eczema (hay còn gọi là lác sữa) gây mẩn đỏ và ngứa. Trên thực tế, có đến 40% số trẻ bị chàm nặng cũng đồng thời bị dị ứng thức ăn. Những triệu chứng khác bao gồm: nôn trớ, sổ mũi mãn tính, quấy khóc sau khi ăn, tiêu chảy, và vấn đề về tăng cân. Nếu bạn phát hiện máu tươi trong tã bẩn của bé, đó có thể là dấu hiệu của viêm đại tràng dị ứng – một loại dị ứng sữa gây kích ứng đại tràng. Phản ứng dị ứng trầm trọng nhất là sốc phản vệ – một phản ứng sốc có thể gây tử vong. Nếu bé thở khó khăn, sưng lưỡi và khò khè, người đỏ hoặc tím tái, bạn phải đưa con đi cấp cứu ngay lập tức.

Phòng tránh và đẩy nhanh cơ chế dị ứng

Các bác sĩ có hai phác đồ chính để xác định các loại dị ứng. Họ có thể yêu cầu bạn loại bỏ từng loại thực phẩm ra khỏi chế độ ăn của bé – hoặc của bạn, nếu bạn cho bé bú mẹ – để tìm ra loại thực phẩm có vấn đề. Một số bác sĩ còn yêu cầu thử dị ứng trên da bé bằng cách bôi chiết xuất protein của từng loại thực phẩm để xem loại nào làm cho da bé bị kích ứng hoặc nổi mẩn đỏ.

Nếu con bạn bú mẹ hoàn toàn và được chẩn đoán dị ứng, bạn sẽ phải cắt giảm các loại thực phẩm nguy cơ. Bác sĩ cũng sẽ chỉ định cho bé dùng loại sữa công thức đặc biệt dành cho trẻ dị ứng với giá thành cao hơn đáng kể so với sữa bột bình thường. Nhưng hãy nhớ rằng, dị ứng thực phẩm ở trẻ nhỏ có thể làm bạn rất mệt mỏi và thậm chí là rất đáng sợ, nhưng không nhất thiết chúng sẽ theo con bạn mãi. Nhiều bé sẽ tự khỏi dị ứng khi được 5 tuổi.

Đọc thêm

Chăm sóc và phát triển kỹ năng cho bé

Điều đầu tiên con cần để phát triển đó chính là tình thương yêu, sự quan tâm của bố mẹ; nhưng để bé có thể phát triển kỹ năng toàn diện nhất, lành mạnh nhất, bố mẹ đừng chăm chút quá mà hãy cho con tự đối mặt với những thử thách vừa sức của bé, đồng thời dành thời gian chăm sóc cho chính mình.

Khuyến khích những thách thức mới

Bạn đừng làm khó con bằng cách để cho bé chơi những thứ đồ chơi hay trò chơi nằm ngoài khả năng của bé, vì khi không chơi được bé có thể trở nên bực tức cáu kỉnh hoặc nản chí; tuy nhiên một chút vật lộn mới giúp con học được những kỹ năng mới.

Đối mặt với một trò chơi không dễ dàng lắm, con bạn sẽ phải tìm ra nhiều cách để hoàn thành “nhiệm vụ”, trí não con phải hoạt động nhiều và phát triển hơn. Vậy nên, nếu con cố mở một cái hộp chẳng hạn, bố mẹ hãy kìm lại thôi thúc được làm giúp mà hãy để cho con cố gắng trước. Nếu con vẫn gặp khó khăn, bạn hãy chỉ cho bé thấy cách làm, nhưng sau đó trả lại cho bé chiếc hộp đã đóng nắp để bé tự thử lại lần nữa.

Chăm sóc cho bản thân

Hãy chắc chắn rằng bạn chăm sóc tốt cho chính mình, vì thật sự mà nói bố mẹ phải hạnh phúc thì mới có thể giúp con hạnh phúc. Hãy luyện tập thể dục thể thao cho cơ thể dẻo dai khỏe khoắn (đẩy xe cho con đi dạo cũng có thể coi là một hình thức vận động đó, đơn giản vậy thôi), ăn những thực phẩm lành mạnh, tranh thủ ngủ khi có thể… để bạn có đủ sức khỏe để chơi và  chăm sóc trẻ.

Nếu bạn cảm thấy kiệt sức, hãy tìm cách phân chia việc nhà và trách nhiệm chăm sóc em bé cái với chồng mình nhé, hoặc với những người thân, bạn bè mà bạn có thể tin cậy và nhờ trợ giúp. Cũng đừng quên thỉnh thoảng dành cho mình khoảng thời gian riêng tư – làm bố mẹ, đặc biệt là làm người chăm sóc chính cho con, là trách nhiệm cao cả gây khá nhiều mệt mỏi, nên bạn cần khoảng thời gian này để nạp lại năng lượng. Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi đi kèm với cảm giác buồn chán, căng thẳng, nên tìm người tin cậy để trò chuyện và tìm cách giải tỏa. Những bố mẹ buồn chán hoặc căng thẳng sẽ khó mà đáp lại các nhu cầu của con một cách nhanh chóng và chính xác. Và bạn đừng ngượng ngùng, vì hầu hết phụ nữ đều trải qua tình trạng gọi là “baby blues” – hay rối loạn tâm lý sau khi sinh, thường kéo dài khoảng một tuần. Trầm cảm sau sinh là tình trạng nghiêm trọng hơn nhiều, nhưng cũng có thể chữa khỏi.

Nếu bạn cảm thấy buồn bã, lo âu cùng cực, không thể chăm sóc cho chính mình hoặc cho con, và những thứ thường khiến bạn vui nay không còn có tác dụng đó nữa… có thể bạn đã bị trầm cảm. Khi này, đừng ngại ngần tìm kiếm sự giúp đỡ từ những người có chuyên môn để được chữa trị kịp thời.

Tìm nơi trông trẻ tốt

Nếu bạn đi làm và không thể chăm sóc bé vào ban ngày thì một nơi trông trẻ tốt, hay một người trông trẻ tốt là cần thiết cho sự phát triển khỏe mạnh của con. Những người (hoặc dịch vụ) này sẽ thay bạn làm những điều tốt cho con khi bạn không ở bên. Dù đó là vú em, người thân, hay là ai khác thì người này cũng cần có kinh nghiệm, có trách nhiệm, có uy tín, yêu trẻ nhỏ và có đủ sức để giúp con bạn phát triển kỹ năng của mình.

Đọc thêm

Nuôi dạy bé ngoan và khỏe mạnh

Tình yêu thương là thứ vô hạn mà bố mẹ có thể cho con mình, thế nhưng vẫn là chưa đủ. Từ tình yêu thương ấy, bố mẹ còn cần làm nhiều việc đơn giản để có thể giúp con hình thành và phát triển kỹ năng cần thiết sau này.

Nói chuyện với con

Nghiên cứu cho thấy những đứa trẻ thường được bố mẹ trò chuyện cùng khi còn bé phát triển kỹ năng ngôn ngữ tốt hơn so với những trẻ không được giao tiếp bằng lời nhiều. Bạn thậm chí có thể bắt đầu làm điều này cho con ngay từ khi mang thai – đây cũng là một cách tốt để giúp cho sự kết nối giữa bố mẹ với con trở nên khăng khít hơn.

Sau khi con chào đời, bạn hãy nói chuyện với bé khi cho bé bú, thay tã, tắm trẻ sơ sinh… Và con bạn sẽ đáp lại tốt hơn khi biết những lời nói đó là dành cho mình, vậy nên hãy nhìn con khi bạn nói. Đừng lo lắng về việc bạn phải nói gì uyên thâm sâu sắc, chỉ cần mô tả lại những việc mà bạn đang làm, chẳng hạn như: “Mẹ mở nước ấm vào bồn để tắm cho bé nha.”

Các bố mẹ thường tự nhiên dùng giọng con nít và sử dụng những cách diễn đạt đơn giản với giọng cao hơn bình thường. Làm như vậy có thể giúp cho con bạn dễ tiếp nhận ngôn ngữ khi bé còn nhỏ, nhưng khi con đã lớn hơn một chút thì hãy bỏ kiểu nói chuyện này để con có thể phát triển kỹ năng ngôn ngữ cho tốt.

Đọc sách truyện cho con

Đọc lớn cho con nghe là một trong những việc quan trọng nhất mà bạn có thể làm để giúp con mình xây dựng vốn từ vựng, kích thích trí tưởng tượng của bé và cải thiện các kỹ năng ngôn ngữ khác. Các chuyên gia nói rằng kể cả những em bé sơ sinh cũng thích nghe truyện, vậy nên hãy nhớ ngày nào cũng đọc cho con nghe nhé.

Kích thích tất cả các giác quan của con

Con bạn nên được tiếp xúc để học được về người, nơi chốn và các sự vật, mỗi một tương tác mới đều sẽ cho bé thêm thông tin về thế giới và nơi mà bé thuộc về. Các nghiên cứu cho thấy những đứa trẻ lớn lên trong môi trường đa dạng và phong phú, được cho tiếp xúc với nhiều trải nghiệm mới kích thích các giác quan của bé, sẽ có hoạt động não tích cực hơn, mạnh mẽ hơn so với những bé lớn lên mà không được kích thích các giác quan phù hợp.

Tuy nhiên, điều gì cũng có giới hạn của nó nên đừng “dội bom” con suốt 24 tiếng một ngày, hoặc cố tác động đến tất cả các giác quan của bé cùng lúc. Ngoài ra, hãy lưu ý đến lời khuyên của bác sỹ, không để con tiếp xúc với TV hay các loại màn hình máy tính cho đến khi bé được 2 tuổi.

Ngay cả những hoạt động thường ngày đơn giản nhất cũng có thể kích thích trí não con phát triển. Chẳng hạn như với các món đồ chơi, trò chơi, bạn hãy cho con nhiều loại đồ chơi có hình dạng khác nhau, chất liệu, màu sắc, âm thanh, khối lượng cũng khác nhau. Hãy chơi những trò chơi tương tác như là ú òa, vỗ tay, đi dạo, đi mua sắm cùng nhau, để con được gặp gỡ những người mới mẻ. Bạn cũng hãy tìm hiểu về tác động của âm nhạc đến sự phát triển của bé qua các giai đoạn khác nhau, thường xuyên hát, hát ru cho bé.

Không chỉ cho con ra ngoài mà ngay tại nhà, bạn cũng cần chuẩn bị không gian cho con bò, đi chững… để phát triển các cơ khỏe mạnh, luyện tập giữ thăng bằng tốt và khả năng phối hợp cơ thể. Điều quan trọng nhất đối với không gian này là sự an toàn, để con bạn có thể thỏa sức khám phá mà không liên tục bị nghe những câu “Không! Không được!”

Vậy nên tốt nhất là ngay từ trước khi con chào đời, bạn hãy biến ngôi nhà của mình trở thành nơi an toàn cho con, lắp cửa chắn, lắp nắp che ổ điện, cất những thứ đồ có thể gây nguy hiểm hoặc đồ quý giá ra ngoài tầm với của bé… Ví dụ như ở trong bếp, bạn hãy lắp khóa tất cả các ngăn tủ, trừ một ngăn cho con khám phá, trong đó để những chiếc bát nhựa, cốc lường, muỗng gỗ, xoong nồi mà bé có thể cho chơi thật an toàn.

Đọc thêm